ENIAC is ’s werelds eerste elektronische computer. Als een op zichzelf staand apparaat ondersteunde het geen netwerken, hoewel het een netwerk van mensen mogelijk maakte die het jarenlang gebruikten om de inspanningen van de Tweede Wereldoorlog te ondersteunen. Het hing af van een reeks vacuümbuizen, transistors en andere typische elektronische hulpmiddelen, in plaats van de huidige geïntegreerde schakelingen. Hoewel het dateert uit de jaren 40, heeft het een diepgaande en blijvende invloed gehad op de technologie waarop we tegenwoordig vertrouwen.
Wat is ENIAC?
ENIAC is een acroniem voor Electronic Numerical Integrator and Computer. Ook bekend als The Giant Brain, was het de eerste programmeerbare elektronische digitale computer voor algemeen gebruik. In de jaren veertig begon natuurkundige John Mauchly aan zijn concept voor een elektronische rekenmachine te werken terwijl hij lesgaf aan de Moore School of Electrical Engineering aan de Universiteit van Pennsylvania, een centrum voor computergebruik in oorlogstijd. Het Amerikaanse leger had een snellere computer nodig om het traject van artilleriegranaten tijdens de Tweede Wereldoorlog te berekenen en financierde zijn werk om zo’n machine te ontwikkelen. Met de hulp van zijn partner, J. Presper Ekert Jr., voltooide Mauchly ENIAC kort na het einde van de oorlog. ENIAC onderscheidt zich van de mechanische computers die eraan voorafgingen, die berekeningen konden uitvoeren maar moeilijk te programmeren waren. ENIAC had geen enkel bewegend mechanisch onderdeel. In plaats daarvan was het een machine die uit verschillende eenheden bestond, met ongeveer 18.000 vacuümbuizen, enkele kilometers bedrading en 40 zwarte panelen van 1,8 voet. Het was enorm, met een gewicht van 30 ton en besloeg de kelder van de Moore School van 50 bij 30 voet. Samen met latere computers die ook vacuümbuizen gebruikten, stond ENIAC bekend als een computer van de eerste generatie. ENIAC kon tot 5.000 toevoegingen per seconde uitvoeren, meerdere orden van grootte sneller dan zijn voorgangers. En, in tegenstelling tot zijn voorgangers, kan het opnieuw worden geprogrammeerd voor verschillende taken.
Hoe ENIAC werkte
Zelfs met zijn geavanceerde niveau van technologische verfijning, had ENIAC programmeurs nodig om zijn functie te vervullen. In die tijd werkten meer dan 80 vrouwen aan de Universiteit van Pennsylvania als programmeurs, of computers zoals ze werden genoemd, die ballistische trajecten – complexe differentiaalvergelijkingen – met de hand berekenden. Zes van deze vrouwen werden geselecteerd als de eerste programmeurs van ENIAC: Fran Bilas, Betty Jennings, Ruth Lichterman, Kay McNulty, Betty Snyder en Marlyn Wescoff. Deze programmeurs hebben het ballistische programma van het Amerikaanse leger fysiek geconfigureerd op ENIAC met behulp van 3.000 schakelaars, tientallen kabels en cijferbakken om de gegevens fysiek door de machine te leiden en te programmeren. Ze zouden een programma in ENIAC invoeren met behulp van een combinatie van stekkerbordbedrading en drie draagbare functietabellen. Elke functietabel bevatte 1200 tienstandenschakelaars voor het invoeren van getallentabellen. Voor de leek leek het proces voor het programmeren van ENIAC op dat van het patchen van telefoontjes in een telefooncentrale, hoewel het ingewikkelder was en weken kon duren. Nadat de instructies waren geprogrammeerd, berekende ENIAC het programma met elektronische snelheid – een verbetering ten opzichte van kaartlezertechnologie die doorgaans langzamer instructies aan computers afleverde. De uitvinders van ENIAC beweerden dat hun elektronische computer 1000 keer sneller wiskundige problemen kon berekenen dan voorheen mogelijk was. Naar schatting had ENIAC tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog meer berekeningen uitgevoerd dan tot dan toe met succes waren voltooid in de menselijke geschiedenis.
ENIAC’s blijvende invloed
Vanwege het geheime en strategische karakter hield de Amerikaanse regering het bestaan van ENIAC tot het einde van de Tweede Wereldoorlog een goed bewaard geheim. Het publiek hoorde over de computer in 1946 toen het Ministerie van Oorlog ENIAC in een persbericht onthulde en de New York Times er een verhaal over publiceerde. ENIAC werd later gebruikt om problemen in de kernfysica op te lossen, inclusief het berekenen van instructies voor de eerste waterstofbom. Mauchly en Eckert richtten vervolgens de Eckert-Mauchly Computer Corporation op, het eerste computerbedrijf. Tegenwoordig is een deel van ENIAC te zien in het Smithsonian Institution in Washington, DC
